در دنیای پر شتاب و پر تحرک امروزی، استرس به یک تجربه رایج برای بسیاری از افراد تبدیل شده است. فشار کار، مشکلات خانوادگی، روابط اجتماعی، مسئولیت‌های زندگی و … می‌توانند بر سلامت روحی و جسمی ما تأثیر بگذارند.
به خاطر همین سبک زندگی پر تنش، استفاده از داروهای آرامبخش در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است. آرام‌بخش‌ها گروهی از داروها هستند که تنش را در سیستم عصبی مرکزی کاهش می‌دهند. افراد از این داروها برای کمک به آرام شدن، احساس آرامش بیشتر و خواب بهتر استفاده می‌کنند.
هر چند داروهای آرامبخش مختلفی ارائه شده است، اما نگرانی از عوارض آنها، مصرف کنندگان را دچار تردید کرده است. به همین دلیل است که بسیاری به دنبال استفاده از فرآورده‌های طبیعی هستند.
ما در اینجا به ابتدا در مورد شیوع و اهمیت اختلالات روان صحبت می‌کنیم و سپس مزیت و معایب انواع درمان‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
شیوع اختلالات روان
شیوع برخی از اختلالات روان مانند اضطراب، استرس و افسردگی در سال های اخیر در سطح جهان افزایش یافته است. این اختلالات می‌تواند به طور قابل توجهی بر سلامت کلی، عملکرد فیزیکی و ذهنی و کیفیت زندگی افراد مبتلا تأثیر بگذارد.
اضطراب یکی از شایع ترین اختلالات سلامت روان در سراسر جهان است. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، بیش از 300 میلیون نفر در سراسر جهان از اختلالات اضطرابی رنج می‌برند. اختلالات اضطرابی با نگرانی، ترس و دلهره مداوم و بیش از حد مشخص می‌شوند که می‌تواند در فعالیت ها و روابط روزمره اختلال ایجاد کند.
استرس یکی دیگر از مسائل رایج سلامت روان است که افراد را در هر سن و پیشینه‌ای تحت تاثیر قرار می‌دهد. در حالی که استرس یک واکنش طبیعی به موقعیت های چالش برانگیز است، استرس مزمن یا بیش از حد می تواند اثرات مضری بر سلامت روان و جسم داشته باشد.
گزارشی از انجمن روانشناسی آمریکا (APA) نشان داد که استرس برای بسیاری از آمریکایی ها نگرانی مهمی است، به طوری که حدود 77% از بزرگسالان علائم فیزیکی و 73% علائم روانی استرس را تجربه می‌کنند. علاوه بر این، بیش از 48 درصد از مردم گزارش داده‌اند که دچار مشکلات خواب ناشی از استرس هستند.
افسردگی هم از چالش‌های بزرگ و قابل توجه برای جوامع است که با احساس مداوم غم و اندوه، ناامیدی، از دست دادن علاقه یا لذت به فعالیت‌ها و تغییر در اشتها، خواب و سطح انرژی مشخص می‌شود. سازمان جهانی بهداشت تخمین می‌زند که بیش از 264 میلیون نفر در سراسر جهان از افسردگی رنج می برند. این بیماری یکی از علل اصلی ناتوانی در سطح جهانی است و در صورت عدم درمان می تواند عواقب شدیدی داشته باشد.
اهمیت سلامت روان
اهمیت پرداختن به اختلالات روان مانند اضطراب، استرس و افسردگی را نمیتوان نادیده گرفت. این اختلالات تأثیر عمیقی بر افراد، خانواده‌های آنها و کل جامعه می‌گذارند. درک اهمیت آنها برای اولویت قرار دادن سلامت روان و اجرای استراتژی های موثر برای پیشگیری، مداخله زودهنگام و درمان بسیار مهم است. در اینجا به پیامدهای ناشی از ابتلا به اختلالات روان و اهمیت پیشگیری و درمان آنها می‌پردازیم:
– زندگی فردی: وضعیت سلامت روان به طور قابل توجهی بر سلامت عمومی و کیفیت زندگی افراد تأثیر می‌گذارد. اختلالاتی مانند اضطراب، استرس و افسردگی می‌توانند باعث ناراحتی‌های جسمی و اختلال در عملکرد روزمره، روابط اجتماعی، فعالیت‌های شغلی و حس شادی شوند. پرداختن به این اختلالات برای ارتقای سلامت عاطفی، تاب آوری و احساس رضایت در زندگی افراد ضروری است.
– پیامدهای سلامت جسمانی: سلامت روان و سلامت جسمی ارتباط تنگاتنگی با هم دارند. استرس مزمن، اضطراب و افسردگی می‌توانند منجر به طیف وسیعی از مشکلات سلامت جسمانی از جمله بیماری های قلبی عروقی، ضعف سیستم ایمنی، مشکلات گوارشی و اختلالات خواب شوند.
– پیامدهای اقتصادی: اختلالات سلامت روان بار مالی سنگینی بر افراد، خانواده‌ها و جامعه دارند. هزینه‌های مرتبط با درمان، کاهش بهره وری و کاهش عملکرد کاری به دلیل این شرایط قابل توجه است.
– روابط و عملکرد اجتماعی: اختلالات روان می‌توانند روابط و تعاملات اجتماعی را تحت تاثیر قرار دهند. افرادی که اضطراب، استرس یا افسردگی را تجربه می‌کنند، ممکن است از فعالیت‌های اجتماعی کناره گیری کنند، در حفظ روابط مشکل داشته باشند و با چالش‌هایی در ارتباطات خود مواجه شوند.
– عملکرد تحصیلی و شغلی: اضطراب، استرس و افسردگی می‌توانند به طور قابل توجهی بر عملکرد تحصیلی و شغلی تأثیر بگذارند. دانش آموزان و کارمندانی که این شرایط را تجربه می کنند، ممکن است دچار مشکلاتی در تمرکز، حافظه، تصمیم گیری و بهره وری شوند.
– تفکرات خودکشی: اختلالات سلامت روان، به ویژه افسردگی، یک عامل خطر مهم برای خودکشی است. خودکشی نتیجه غم انگیز شرایط نامناسب روانی درمان نشده است.
درمان اختلالات روان
درمان اختلالات روانی مانند اضطراب، استرس و افسردگی معمولاً شامل ترکیبی از رویکردها، از جمله روان درمانی، دارو و تغییر سبک زندگی است. برنامه درمانی خاص ممکن است بسته به نیازهای فرد، شدت بیماری و … متفاوت باشد. در اینجا برخی از گزینه های رایج درمانی آورده شده است:
– روان درمانی: روان درمانی یک رویکرد درمانی اساسی برای این اختلالات است. انواع مختلف درمان، مانند درمان شناختی- رفتاری (CBT)، رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) و درمان بین فردی (IPT) می‌تواند در کمک به افراد در درک و کنترل احساسات، افکار و رفتارهای خود موثر باشد.
– تغییر سبک زندگی: ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی می تواند به طور قابل توجهی به کنترل این اختلالات کمک کند. درگیر شدن در تمرینات بدنی منظم، تمرین تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند تنفس عمیق یا مدیتیشن، حفظ یک رژیم غذایی سالم و خواب کافی، همگی می‌توانند به داشتن ذهنی آرام‌تر و قوی‌تر کمک کنند. اجتناب از مصرف بیش از حد الکل و مواد مخدر نیز مهم است، زیرا این مواد می توانند علائم را بدتر کنند.
– گروه های حمایتی: برقراری ارتباط با دیگرانی که تجربیات مشابهی دارند می‌تواند آرامش بخش باشد و به کاهش احساس انزوا کمک کند. گروه‌های حمایتی اغلب فضایی را برای به اشتراک گذاشتن استراتژی‌های مقابله، بینش و حمایت عاطفی ارائه می‌دهند.
– تکنیک‌های کنترل استرس: یادگیری و اجرای تکنیک‌های کنترل استرس می‌تواند در بهبود اضطراب، استرس و افسردگی مفید باشند. تکنیک‌هایی مانند تمرکز حواس، مدیتیشن و یوگا می‌توانند به افراد کمک کنند تا آرام شوند، اضطراب را کاهش دهند و سلامت کلی را بهبود بخشند. شناسایی و اجتناب از محرک‌ها و تمرین مراقبت از خود نیز از جنبه های مهم کنترل استرس هستند.
– خودیاری: منابع مختلف خودیاری از جمله کتاب‌ها، اپلیکیشن‌ها و برنامه‌های آنلاین در دسترس هستند که می‌توانند راهنمایی‌ها و پشتیبانی هایی را در کنترل این اختلالات ارائه دهند. این منابع اغلب اطلاعات، راهکار‌ها و تمرین‌هایی را برای کمک به افراد برای توسعه مهارت‌های مقابله با استرس، اضطراب و افسردگی ارائه می‌دهند.
– دارو درمانی: در برخی موارد، ممکن است دارو برای کنترل علائم اضطراب، استرس و افسردگی تجویز شود. داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب و تثبیت کننده‌های خلق و خو معمولاً برای کاهش علائم و بازگرداندن تعادل روانی استفاده می‌شوند.
دارو درمانی معمولا جز گزینه‌های آخر درمان است و حتما باید توسط یک پزشک متخصص تجویز و نظارت شود، تا نیازهای خاص فرد، عوارض جانبی احتمالی و تداخلات با سایر داروها را ارزیابی کنند. در ادامه برخی از مهم‌ترین دسته‌های داروهای آرامبخش را ذکر می‌کنیم.
داروهای آرامبخش
چندین داروی رایج و مرسوم برای درمان اضطراب، استرس و افسردگی استفاده می‌شوند. این داروها معمولاً توسط متخصصان روانپزشکی تجویز می شوند و می توانند به کاهش علائم و بهبود سلامت کلی کمک کنند. در اینجا برخی از داروهای رایج تجویز شده برای این اختلالات آورده شده است:
– مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs): دسته‌ای از داروهای ضد افسردگی هستند که با افزایش سطح سروتونین، یک انتقال دهنده عصبی مرتبط با تنظیم خلق و خو، در مغز عمل می‌کنند. برخی از داروهای این دسته که معمولاً تجویز می شوند عبارتند از: سرترالین، فلوکستین و سیتالوپرام. آنها اغلب برای درمان افسردگی، اختلالات اضطرابی و برخی شرایط مرتبط با استرس استفاده می‌شوند.
– مهارکننده های بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین: داروهای این دسته مانند ونلافاکسین و دولوکستین نیز با افزایش سطح سروتونین و نوراپی نفرین، یکی دیگر از انتقال دهنده‌های عصبی که در تنظیم خلق و خوی دخیل هستند، کار می‌کنند. این داروها برای افسردگی، اختلال اضطراب فراگیر و برخی شرایط مرتبط با استرس تجویز می شوند.
– بنزودیازپین‌ها: بنزودیازپین‌ها مانند آلپرازولام، لورازپام و دیازپام، داروهای آرامبخش سریع الاثر هستند که می توانند علائم اضطراب حاد را تسکین دهند. آنها با افزایش اثرات یک انتقال دهنده عصبی به نام گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) عمل می‌کنند که به آرامش مغز کمک می کند. بنزودیازپین ها معمولاً به صورت کوتاه مدت استفاده می شوند؛ زیرا احتمال وابستگی به آنها بالا است.
– بتابلوکرها: بتا بلاکرها مانند پروپرانولول عمدتاً برای درمان علائم فیزیکی اضطراب مانند ضربان قلب سریع، لرزش و تعریق استفاده می‌شوند. آنها با مسدود کردن اثرات آدرنالین، هورمونی که در پاسخ به استرس بدن نقش دارد، کار می‌کنند. بتا بلوکرها اغلب برای اضطراب موقعیتی مانند سخنرانی در جمع یا اضطراب عملکرد تجویز می‌شوند.
– ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای: داروهای سه حلقه‌ای مانند آمی تریپتیلین و نورتریپتیلین دسته قدیمی‌تری از داروهای ضد افسردگی هستند. در حالی که امروزه به دلیل عوارض جانبی احتمالی آنها کمتر تجویز می شوند، با این وجود می‌توانند در درمان افسردگی، اختلالات اضطرابی و برخی شرایط مرتبط با استرس موثر باشند.
عوارض داروهای آرامبخش
در حالی که داروهای مورد استفاده برای درمان اضطراب، استرس و افسردگی می‌توانند در کاهش علائم موثر باشند، اما ممکن است عوارض جانبی بالقوه‌ای نیز داشته باشند. توجه به این نکته ضروری است که همه افراد این عوارض جانبی را تجربه نمی کنند و شدت و احتمال عوارض جانبی می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. با وجود احتمال این عوارض، مصرف آنها در صورت تشخیص و تجویز پزشک، مطابق با نسخه پزشک الزامی است.
توجه به این نکته ضروری است که در صورت بروز هر گونه نگرانی یا عوارض جانبی احتمالی پس از مصرف این داروها، لازم است با یک پزشک متخصص صحبت کنید. در اینجا برخی از عوارض جانبی احتمالی مرتبط با داروهای رایج آرامبخش آورده شده است:
– حالت تهوع، ناراحتی معده، یبوست و اسهال
– سردرد، بی خوابی، خواب آلودگی، سرگیجه و سبکی سر
– اختلال در عملکرد جنسی (مانند کاهش میل جنسی یا مشکل در رسیدن به ارگاسم)
– افزایش یا کاهش وزن
– خشکی دهان، تعریق و احتباس ادرار
– بی قراری، افزایش اضطراب (در برخی موارد)
– افزایش یا کاهش ضربان قلب، افزایش یا کاهش فشار خون
– مشکلات حافظه، سردرگمی یا سرگردانی و اختلال در هماهنگی یا تعادل
– وابستگی یا اعتیاد (با استفاده طولانی مدت)
– تاری دید، خستگی، ضعف و سردی دست یا پا
درمان‌های طبیعی برای اختلالات روان
به دلیل همین عوارض جانبی، بسیاری از افراد نگران مصرف آنها هستند. امروزه، بسیاری از افراد به دلیل ایمنی و تحمل بالاتر و عوارض جانبی کمتر به دنبال استفاده از فرآورده‌های طبیعی هستند. این تمایل و محبوبیت مکمل‌های طبیعی و گیاهی برای کنترل اختلالات سلامت روان مانند اضطراب، استرس و افسردگی را می توان به چند عامل نسبت داد:
– طبیعی بودن: بسیاری از مردم درمان‌های طبیعی را ترجیح می‌دهند. آنها معمولا به دنبال جایگزینی برای داروهای معمولی هستند و معتقدند که مکمل‌های طبیعی برای بدن سازگارتر هستند.
– عوارض جانبی محدود: در مقایسه با برخی از داروهای رایج، معمولا عوارض جانبی کمتری برای مکمل‌های طبیعی و گیاهی گزارش شده است. این می‌تواند برای افرادی که نگران عوارض جانبی احتمالی مرتبط با داروهای تجویزی هستند جذاب باشد. با این حال، توجه به این نکته مهم است که مکمل‌های طبیعی همچنان می‌توانند عوارض جانبی داشته و ممکن است با سایر داروها تداخل داشته باشند، بنابراین؛ در هنگام مصرف آنها باید احتیاط کنید.
– دسترسی آسان‌تر: مکمل‌های طبیعی و گیاهی اغلب به راحتی و بدون نسخه در دسترس هستند، مخصوصا برای افرادی که به دنبال جایگزینی برای درمان‌های رایج می‌باشند. آنها را می‌توان در داروخانه‌ها و به صورت حضوری و حتی آنلاین تهیه کرد.
– استفاده در طب سنتی: بسیاری از گیاهان دارویی سابقه طولانی در طب سنتی فرهنگ‌های مختلف دارند. به عنوان مثال، گیاهانی مانند گل راعی و بابونه قرن‌هاست که برای بهبود روحیه استفاده می‌شوند. این استفاده سننتی می‌تواند به محبوبیت این مکمل‌ها کمک کند.
– تجارب شخصی: تجربه‌های شخصی می‌توانند نقش بسزایی در محبوبیت مکمل‌های طبیعی داشته باشند. هنگامی که فردی تجربیات مثبتی را با این فرآورده‌ها به اشتراک می‌گذارد، می تواند علاقه ایجاد کند و دیگران را تشویق کند تا آنها را امتحان کنند.
در دنیای امروز، داروهای آرامبخش بدون نسخه متعددی در بازار دارویی عرضه می‌شوند. هر چند افراد می‌توانند این داروها را بدون نسخه پزشک تهیه کنند، اما در صورت شدید بودن علایم استرس، اضطراب و افسردگی توصیه می‌کنیم که با مشورت پزشک باشد. در ادامه در مورد برخی از قرص‌های آرامبخش قوی بدون نسخه صحبت می‌کنیم.
قرص آرامبخش بدون نسخه
ده‌ها مکمل و فرآورده طبیعی آرامبخش امروز در دسترس است. از آنجا که برای این محصولات نیازی به نشخه پزشک نمی‌باشد، می‌توانید آنها را به صورت آنلاین تهیه کنید. که اولین داروخانه آنلاین کشور است، یکی از معتبرترین مراکز برای تهیه دارهای آرامبخش است. شما می‌توانید هر کدام از محصولاتی را که می‌خواهید سفارش دهید، تا با صرفه جویی در وقت و هزینه آن را درب منزل تحویل بگیرید. در زیر برخی از بهترین قرص‌های آرامبخش بدون نسخه را معرفی می‌کنیم:
– نروکسین: نروکسین حاوی عصاره گیاه علف چای است که حاوی چند ترکیب از جمله هیپرسین، پزودوهایپریسین، هایپرفورین، کرسیترین، روتین، بی فلاونوئیدها، کلروژنیک اسید و تانن‌های متراکم می‌باشد. هر قرص نروکسین حاوی 500 میکروگرم هیپرسین است که در بهبود افسردگی و اضطراب، رفع اختلالات خواب، کاهش علائم قاعدگی و یا یائسگی در زنان و … موثر است.
– نرون و اینرروهه: کپسول نرون و اینرروهه حاوی چند عصاره گیاهی از جمله بادرنجبویه، رازک و والرین (سنبل الطیب) و چند ماده مغذی شامل اسید آمینه تریپتوفان، بیوتین، فولیک اسید و ویتامین های B6، B5، B3، B2، B1 و B12 است. این ترکیبات می‌توانند به حفظ و ارتقا سیستم عصبی و ذهنی، افزایش مقاومت و تحمل در برابر استرس‌ها و تنش‌ها، افزایش تمرکز، بهبود خلق و خو و افزایش کیفیت خواب کمک کنند.
– مود پلاس: این مکمل حاوی چند ترکیب موثر در سلامت سیستم عصبی از جمله ویتامین B6، منیزیم، ال تیروزین، ال تیانین، 5-هیدروکسی تریپتوفان (5-HTP) گابا، آشواگاندا، گل ساعتی، رودیولا، بابونه و بادرنجبویه است. قرص مود پلاس نوتراکس می‌تواند در ایجاد احساس آرامش، کاهش استرس و اضطراب ها، بهبود خلق و خو، کاهش علائم افسردگی و … مفید و موثر باشد.
– قطره هایپیران: قطره هایپیران فرآورده‌ای طبیعی است که از گیاه دارویی هوفاریقون گرفته شده است. هر میلی لیتر قطره هایپیران حاوی 0.1 میلی گرم هیپرسین (ماده موثره هوفاریقون) است. قطره هایپیران دارای اثرات آرامبخش، ضد استرس، ضد اضطراب، تسکین دهنده سردردهای میگرنی، کاهنده تحریکات عصبی میگرنی و … است.
– پرفوران: پرفوران نیز حاوی 155 میلی گرم هایپرسین در هر قرص است که اثرات ضد افسردگی, ضد اضطراب و ضد بی قراری های عصبی دارد.
– قطره خوراکی گل محمدی: قطره گل محمدی زردبند حاوی اسانس طبیعی گل محمدی است که حاوی ماده موثره ژرانیول می‌باشد. این عصاره می‌تواند سبب افزایش نشاط، کاهش استرس و اضطراب، افزایش میل جنسی و … می‌شود.
– دپروهرب: محصول دپروهرب حاوی اسانس شمعدانی عطری است که با اثرات آرامبخش بخ به درمان افسردگی کمک می‌کند.
– شربت سنبل الطیب: این شربت حاوی عصاره گیاه دارویی سنبل الطیب است که برای کاهش استرس، بی‌قراری، اضطراب، فشارهای عصبی، بهبود کیفیت خواب، کاهش اضطراب و … مفید است.
– نوراگل: نوراگل حاوی ترکیبی از دو گیاه دارویی سنبل الطیب و بادرنجبویه است که از طریق تاثیر بر گیرنده‌های عصبی به کاهش اضطراب و رفع اختلالات خواب با منشا عصبی کمک می‌کند.
– قطره خوراکی اسطوخودوس: قطره اسطوخودوس زربند حاوی روغن خالص اسطوخودوس است که در درمان اضطراب و بی‌خوابی کاربرد دارد.
آدومدز: آدومدز محصولی طبیعی است که حاوی 400 میلی گرم اس-آدنوزیل-ال-متیونین در هر کپسول هست. این محصول در کاهش علائم افسردگی، بهبود خلق و خو، کاهش نوسانات خلقی در یائسگی و قاعدگی و … موثر است.
– سافرومود: هر کپسول سافرومود حاوی 15 میلی گرم عصاره زعفران (معائل با 1.65 میلی گرم کروسین که ماده موثر زعفران است.) به علاوه 1.5 میلی گرم ویتامین B6 است. از گذشته و بر اساس مطالعات علمی جدید نیز زعفران می‌تواند به بهبود روحیه و کاهش افسردگی کمک کند.
نتیجه گیری
در پایان باید گفت که سلامت روان یکی از بعدهای مهم برای سلامت عمومی ما است که گاهی از آن غافل می‌شویم و آن را نادیده می‌گیریم. در صورت ابتلا به اختلالات روان مثل افسردگی، استرس و اضطراب، مخصوصا به مدت طولانی، حتما باید به دنبال درمان آن باشید. از مصرف داروهای آرامبخش به صورت خودسر پرهیز کنید؛ زیرا این داروها می‌توانند همراه با عوارض ناخواسته فراوانی باشند. توجه کنید با وجود احتمال بروز عوارض جانبی، در صورت تجویز داروهای آرامبخش توسط پزشک، حتما باید از دستورات پزشک پیروی کنید. همچنین، استفاده از قرص آرامبخش بدون نسخه نیز می‌تواند به بهبود علائم کمک کند. این داروهای آرامبخش طبیعی در سال‌های اخیر محبوبیت بالایی در بین مردم به دست آورده‌اند؛ زیرا علاوه بر اثربخشی خوب، ایمنی بالایی نیز دارند. با این وجود، این درمان‌های طبیعی معمولا در مراحل اولیه و زمانی که بیماری ملایم است اثر بخشی بهتری دارند. قرص های آرامبخش بدون نسخه نباید جایگزین درمان‌های استاندارد شوند و در صورت پیشرفت اختلال حتما باید به روانشناس یا روان پزشک مراجعه شود.