بسیاری از افراد تبخال تناسلی و زگیل تناسلی را با هم اشتباه گرفته و هنگامی که به پزشک مراجعه می کنند، در گزارش شرح حال خود به پزشک، مشکل خود را به غلط توضیح می دهند. این در حالی است که این دو بیماری در عین داشتن شباهت هایی از جمله ویروسی بودن ماهیت بیماری و انتقال جنسی، با یکدیگر متفاوتند.
برای درک بهتر این دو بیماری بهتر است ابتدا به شباهت های آن ها بپردازیم.
تبخال تناسلی و زگیل تناسلی هر دو از بیماری های مقاربتی هستند که داشتن هرگونه رابطه جنسی اعم از برخورد و تماس آلت های تناسلی تا رابطه واژینال، مقعدی و رابطه اورال می تواند منجر به انتقال آن ها شود.
شباهت دوم این دو بیماری این است که عامل ایجاد کننده هر دوی آن ها ویروس است. اما این دو نوع ویروس ماهیت و عملکرد هایی کاملا متفاوت از یکدیگر دارند.
تفاوت های ویروس تبخال تناسلی و زگیل تناسلی
عامل ایجاد کننده تبخال تناسلی ویروسی به نام هرپس بوده که دو نوع 1HSV-1 و HSV-2 دارد.
معمولا ویروس HSV-2 است که نواحی تناسلی را درگیر می کند و تظاهرات بالینی شدیدتری را به همراه دارد.
این درحالی است که ویروس HPV بالغ بر 220 نوع سویه مختلف دارد و حدود 40 نوع آن قادرند نواحی تناسلی و مخاطی را آلوده کنند.
این 40 نوع ویروس HPV از نظر پتانسیل ایجاد ضایعات مرتبط با سرطان، به دو دسته پرخطر و کم خطر تقسیم می شوند. انواع کم خطر اغلب در ایجاد وارت یا زگیل های تناسلی و انواع پرخطر در ایجاد ضایعات پیش سرطانی و یا سرطانی دخیلند.
تظاهرات بالینی تبخال تناسلی و زگیل تناسلی
تبخال تناسلی معمولا با عودهای مکرر و بثورات زخم و یا تاول همراه است که درد و سوزش زیادی را برای فرد مبتلا ایجاد می کند. عود اولیه این بیماری معمولا شدید بوده و با گذر زمان تعداد عود ها و شدت آن، کاهش پیدا می کند.
اما ضایعات مرتبط با HPV به شکل بافت اضافه (وارت یا زگیل تناسلی)، تکثیر سلولی بیش از حد و یا ضایعات پیش سرطانی هستند. ضایعات زگیل ناشی از HPV ممکن است درد، سوزش و یا خارش چندانی در فرد ایجاد نکنند.
نحوه انتقال ویروس تبخال تناسلی و زگیل تناسلی
ویروس تبخال تناسلی از طریق رابطه جنسی به فرد مقابل منتقل شده و معمولا احتمال این انتقال در فاز فعال بیماری بالاست. در صورت وجود تبخال در اطراف دهان و داشتن رابطه اورال نیز، ویروس تبخال می تواند نواحی تناسلی را آلوده کند.
بنابراین لازم است در هنگام داشتن تبخال فعال در اطراف دهان و یا در نواحی تناسلی از رابطه جنسی پرخطر خودداری نمود.
از طرفی در رابطه با انتقال HPV باید گفت که در صورت مشاهده هرگونه ضایعه زگیل مانند بهتر است از داشتن رابطه جنسی خودداری کرد. بسیاری از افراد فکر می کنند که تنها رابطه جنسی واژینال منجر به انتقال این ویروس می گردد. در حالی که برخورد و تماس پوستی نواحی تناسلی نیز می تواند موجب انتقال این ویروس شود.
احتمال انتقال این ویروس ها از لبه استخر، خون، توالت فرنگی، لباس سایر افراد، پروب واژینال و لیزر پایین است.
لازم است در انجام سونوگرافی واژینال حتما از کاندوم یکبار مصرف استفاده شود و برای لیزر ناحیه تناسلی، لیزر مالشی گزینه ای مناسب محسوب نمی گردد. بنابراین با وجود منتفی بودن احتمال انتقال به شیوه های مطرح شده، لازم است نکات و موارد بهداشتی به درستی رعایت شوند تا از انتقال این ویروس ها جلوگیری به عمل آید.
در رابطه با ابتلا به تبخال دهانی نیز باید گفت که در زمان داشتن ضایعات دهانی، بوسیدن و استفاده از قاشق و ظروف مشترک در همان لحظه مصرف، با ابتلای طرف مقابل مرتبط است. در رابطه با HPV نیز، ابتلای ناحیه دهان با داشتن رابطه جنسی دهانی، و یا بوسه های طولانی در صورت آلوده بودن دهان فرد مقابل مطرح است.
ارتباط این دو ویروس با سرطان
در رابطه با ارتباط تبخال تناسلی و سرطان دهان رحم و یا دیگر سرطان های نواحی تناسلی بانوان و یا آقایان، هیچ گزارشی ثبت نشده است. این در حالی است که ارتباط ویروس عامل زگیل تناسلی با سرطان دهانه رحم سال ها پیش توسط ویروس شناس برجسته آلمانی (دکتر هارلد زور هاوزن) به اثبات رسیده و این ویروس با ایجاد تغییرات پیش سرطانی می تواند در ایجاد سرطان دخالت کند.
ویروس HPV در ایجاد سرطان های مرتبط با دهانه رحم، واژن، آلت تناسلی در زنان و مردان، مقعد و هم چنین سرطان های حلق و گلو نقش دارد.
پیشگیری از ابتلا به تبخال تناسلی و زگیل تناسلی
برای پیشگیری از ابتلا به این دو بیماری، استفاده از کاندوم یکی از عوامل مهم جلوگیری کننده است. اما این در حالی است که استفاده از کاندوم، احتمال ابتلا به این بیماری ها را به طور کامل صفر نمی کند، صرفا موجب کاهش احتمال ابتلا می گردد. نکته قابل توجه این است که ارتباط جنسی در فاز فعال بیماری هایی چون تبخال تناسلی و یا در حضور ضایعات زگیل، نه تنها احتمال ابتلا به همین عفونت ها را در فرد مقابل را بالا می برد، بلکه احتمال ابتلا به بیماری هایی چون HIV در صورت مبتلا بودن پارتنر را نیز افزایش می دهد.
از دیگر مسائل مهم، داشتن رابطه تک پارتنری و متعهدانه است که در کاهش احتمال ابتلا موثر است.
می توان گفت مهم ترین عامل پیشگیرانه در ارتباط با ابتلا به HPV، تزریق واکسن است. متاسفانه تا به حال واکسنی جهت پیشگیری از ابتلا به ویروس تبخال تناسلی طراحی نشده اما برای جلوگیری از ابتلا به ویروس HPV، واکسن های مختلفی طراحی و تولید شده اند که در صورت تزریق در بازه سنی مناسب، به نحو موثری از ابتلا و پیشروی این بیماری جلوگیری می کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با واکسن پیشگیری کننده از ابتلا به ویروس ،HPV می توانید به مقاله واکسن گارداسیل دکتر محمد امین کربلایی طاهر مراجعه فرمایید.
آزمایش های تشخیصی تبخال تناسلی و زگیل تناسلی
در رابطه با آزمایش های تشخیصی تبخال تناسلی باید گفت که با بررسی آنتی بادی های تولید شده علیه این پاتوژن در خون و یا آزمایش و بررسی نمونه مخاطی گرفته شده از بثورات و یا معاینه ظاهری پزشک در هنگام عود، می توان به تشخیص این بیماری رسید.
در رابطه با HPV نیز اگر فرد دارای علائم بالینی از جمله زگیل تناسلی باشد با معاینه و در غیر این صورت تشخیص این ویروس با HPV تایپینگ (از طریق PCR) و بررسی وجود نوع HPV با انجام فرایندی مشابه تست پاپ اسمیر، امکانپذیر است. آزمایش خون در رابطه با این ویروس کاربرد چندانی ندارد.
نحوه پیگیری در بیماران مبتلا به ویروس تبخال تناسلی و زگیل تناسلی
افرادی که مبتلا به تبخال تناسلی هستند، در صورتی که دچار عود های مکرر نباشند، نیاز به مصرف داروی خاصی نداشته و می توانند مانند سایر افراد، جهت چکاپ های منظم سالیانه به پزشک مراجعه نمایند.
در صورت داشتن عودهای مکرر نیز، با مشورت و تجویز پزشک خود لازم است که از قرص ها و یا پماد های ضد ویروسی چون آسیکلوویر استفاده نمایند.
اما افراد مبتلا به ویروس HPV لازم است که بر طبق نظر پزشک خود که معمولا به نتایج حاصل از کولپوسکوپی و پاپ اسمیر وابسته است، به پزشک زنان خود، به صورت منظم (3 تا 6 ماه یکبار) مراجعه نمایند تا زمانی که جواب سنجش ویروس در آن ها منفی شده و به روتین سالیانه بازگردند.
در بیماران مبتلا به HPV، مراجعه به موقع به پزشک و به تعویق نینداختن چکاپ ها، نقش کلیدی در کنترل بیماری دارد.
تقویت سیستم ایمنی در افراد مبتلا به این دو ویروس
روشن است که بالا بودن کیفیت سبک زندگی و ارتقا سطح سیستم ایمنی بدن در کاهش عود های تبخال تناسلی و همچنین کاهش احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم و سایر سرطان های ناشی از HPV موثر است.
اغلب پزشکان به افراد مبتلا به زگیل تناسلی مکمل پاورفیت تجویز کرده و مصرف مکمل هایی چون ایمیونیس می تواند در تقویت سیستم ایمنی موثر واقع شود. بهتر است این مکمل ها تحت نظر پزشک و با توجه به نتایج آزمایش و چکاپ ها مورد استفاده قرار گیرند.
درمان و بهبودی تبخال تناسلی و زگیل تناسلی
ویروس ایجاد کننده تبخال تناسلی در پایانه های عصبی باقی مانده و در صورت سرکوب سیستم ایمنی، سرماخوردگی، ترس و وحشت و یا عوامل این چنینی، موجب بروز دوباره ضایعات می گردد. ضایعات تبخال را صرفا می توان با داروهای ضد ویروسی چون آسیکلوویر و والاسیکلوویر کنترل کرد. اما درمان قطعی که از عود مجدد این بثورات جلوگیری کند، در حال حاضر وجود ندارد.
ضایعات ناشی از ویروس ایجاد کننده زگیل تناسلی معمولا با لیزر درمانی، کرایوتراپی و یا اسید های رقیق شده توسط پزشک مورد درمان قرار می گیرند. برای حذف این ویروس نیز داروی مشخص و قطعی طراحی نشده است. با این حال CDC عنوان می کند که این ویروس بعد از 2 سال از بدن اغلب افراد پاکسازی می گردد.
ابتلای مجدد در رابطه با تبخال تناسلی و زگیل تناسلی
ویروس تبخال تناسلی در بدن باقی مانده و ممکن است چند وقت یکبار ضایعات ناشی از آن عود کنند. بنابراین به طور مثال فردی که HSV-2 دارد، دوباره به HSV-2 مبتلا نمی گردد. بلکه همان ویروس اولیه است که دوباره عود می کند.
اما در رابطه با HPV، این مسئله کاملا متفاوت است. در مورد HPV، ممکن است فردی به چند سویه به طور همزمان مبتلا باشد. همچنین ممکن است فردی به یک سویه از HPV مبتلا شده، بهبود پیدا کند، اما بعد از مدتی دوباره به نوعی دیگر از HPV مبتلا شود. علت این موضوع، سویه های متعدد HPV است که قادرند نواحی مخاطی و تناسلی را آلوده کنند. بنابراین باید این نکته را در مورد HPV در نظر گرفت که ابتلا به یک سویه، ایمنی جهت مبتلا نشدن به سایر سویه ها در افراد ایجاد نمی کند.
نتیجه گیری
HPV و HSV هر دو از ویروس های رایجی هستند که در اثر رابطه جنسی از فردی به فرد دیگر منتقل می شوند. مهم ترین تفاوت این دو ویروس ماهیت عود کننده ویروس تبخال تناسلی (HSV) و قابلیت ایجاد ضایعات پیش سرطانی در رابطه با ویروس زگیل تناسلی (HPV) است. تزریق واکسن گارداسیل به طور قابل توجهی در تقویت سیستم ایمنی نقش داشته و مانع از بدخیمی های سلولی ناشی از ابتلا به HPV می گردد اما برای پیشگیری از ابتلا به ویروس تبخال، تا کنون واکسنی طراحی نشده است.
این دو ویروس درمان قطعی نداشته و تقویت سیستم ایمنی می تواند به کاهش عود ها در رابطه با تبخال تناسلی و به پاکسازی سریع تر در رابطه با ویروس HPV کمک کند.
امیدواریم که اطلاعات این مقاله برای شما عزیزان سودمند بوده و مورد توجهتان قرار گرفته باشد. در صورتی که همچنان سوال و یا ابهامی در رابطه با این مطلب دارید، می توانید در قسمت نظرات ثبت نمایید تا همکاران ما در تیم علمی ، پاسخگوی شما همراهان گرامی باشند.